Patiëntverhaal

Het afgelopen jaar ging het steeds slechter met Jolien. Ze voelt zich nu de hele dag en nacht somber. Slapen gaat heel moeilijk. Ze is ziekgemeld op haar werk en de dagen gaan langzaam voorbij terwijl ze op de bank zit, in haar eigen wereld. Koken, douchen, boodschappen doen, alles kost te veel energie en maakt haar moe. Eten smaakt haar niet meer en ze is in de afgelopen maanden 7 kg afgevallen. Jolien zit veel in haar hoofd. Ze denkt de hele dag dat het nooit meer goed komt en voelt zich schuldig naar haar partner en kinderen. Ze blijft maar nadenken over waar de depressie vandaan komt, maar ze kan geen duidelijke reden vinden. Dit maakt haar bang en wanhopig. Haar familie maakt zich grote zorgen. Soms denkt ze zelfs dat het niet de moeite waard is om te leven als je je zo voelt. Jolien wordt opgenomen op de afdeling psychiatrie.

Tijdens een gesprek op de afdeling stelt haar psychiater voor dat Jolien een behandeling kan proberen die ECT heet. “ECT staat voor elektroconvulsietherapie en is een behandeling die de hersenen stimuleert”, legt de psychiater uit. Ze vertelt dat de behandeling heel effectief is voor mensen met een zware depressie. “Het is ook een goed alternatief voor mensen die geen medicijnen kunnen gebruiken of daar geen effect van hebben gehad. Net zoals jij.” zegt ze.

“Zoals ik?” Jolien schrikt als ze hoort dat ECT als behandeling wordt voorgesteld. Ze denkt meteen aan enge beelden uit films. “Ben ik echt zo erg ziek dat ik hiermee moet beginnen?” Deze gedachten schieten door haar hoofd en ze besluit ze aan haar psychiater te vragen.

“De behandeling doet geen pijn en is niet gevaarlijk,” legt de psychiater uit. Ze zegt dat ECT een veilige behandeling is die misschien eng lijkt, maar veel mensen kan helpen. De beelden uit films kloppen niet met hoe de behandeling in het echt is.

“Bij ECT wordt er gecontroleerd stroom door de hersenen gestuurd via twee elektroden. Dit veroorzaakt bewust een korte epileptische aanval.” Dit alles gebeurt terwijl Jolien onder algehele narcose is en niets voelt of meemaakt. Ze wordt goed in de gaten gehouden door een heel team. Ook krijgt ze een spierverslapper om te voorkomen dat haar lichaam krampen krijgt.

“Vaak is het enige wat je kunt zien dat de spieren een beetje trillen,” zegt de psychiater. Na een paar minuten zal Jolien weer wakker worden en zich moe en misschien een beetje verward voelen. Dit is heel normaal en gaat vanzelf over.

Jolien vindt alle informatie uit dit gesprek eigenlijk te veel om te onthouden, vooral omdat ze zich zo slecht voelt. Gelukkig was haar partner erbij en krijgt ze tips over websites en folders waar ze de informatie kan terugleiden. Jolien gaat die avond naar huis om met haar familie, partner en kinderen te bespreken wat ze zouden doen. Haar kinderen zeggen: “We missen je, mam, dus als dit iets is wat je helpt, doe het dan.” Jolien voelt zich gesteund en besluit ECT te ondergaan.

Jolien wordt door haar psychiater doorverwezen naar een ziekenhuis in de buurt waar ze ECT doen. Daar wordt nogmaals besproken of ECT een goede behandeling voor haar is. “We kijken goed of je in aanmerking komt voor ECT en of er redenen zijn waarom je geen narcose of ECT zou kunnen krijgen,” zegt de psychiater. Dit doen ze samen met een team, waaronder de arts die de narcose toedient, de anesthesioloog. “Als het nodig is, doen we bloedonderzoek en andere lichamelijke onderzoeken.”

Jolien heeft geen andere ziektes en gebruikt, behalve de antidepressiva, geen andere medicijnen. Nadat ze toestemming heeft gegeven, kan ze starten met ECT. Eerst zal de behandeling in het ziekenhuis zijn, en als het goed gaat, kan ze na twee weken vanuit huis starten. Ze moet dan twee keer per week nuchter naar het ziekenhuis voor de behandeling.

Er wordt stap voor stap uitgelegd wat er vandaag gaat gebeuren. Jolien vindt dit fijn, het maakt haar minder bang. Het blijft echter spannend. De verpleegkundige legt uit: “We zullen eerst wat vragenlijsten afnemen en kijken hoe het vandaag met je gaat. Daarna kun je je omkleden als dat nodig is.”

Jolien moet daarna wachten totdat het tijd is voor haar ECT-behandeling. De verpleegkundigen brengen haar naar de ruimte waar de ECT zal worden uitgevoerd. Ze ligt op bed. Het behandelteam heet haar welkom. Dit team bestaat uit de psychiater en de ECT-verpleegkundige, die verantwoordelijk zijn voor de behandeling. Ook zijn er de anesthesieverpleegkundige en anesthesioloog, die de narcose (slaap) toedienen en Jolien’s ademhaling, hartslag en bloeddruk goed in de gaten zullen houden.

“Wij zullen allemaal plakkers op je lichaam plaatsen en elektroden, dit zijn stickers met gel erop, op je hoofd zetten,” legt de verpleegkundige uit. “Zo kunnen we je hartslag, bloeddruk en de activiteit van je hersenen goed in de gaten houden. Via de elektroden wordt de stroom toegediend, maar geen zorgen, dat gebeurt pas als je onder narcose bent.” Jolien krijgt ook een infuus, waardoor de medicijnen voor de narcose worden gegeven.

Nadat iedereen in de kamer samen met Jolien alles heeft gecontroleerd, krijgt ze een zuurstofkapje voor haar mond en neus. Daarna geeft de anesthesioloog de narcose. Jolien valt rustig in slaap en voelt niets van de behandeling die daarna volgt.

Langzaam wordt Jolien wakker. Ze hadden haar verteld dat ze direct na de behandeling hoofdpijn en spierpijn kan hebben en dat ze even moeite kan hebben met weten waar ze is. Gelukkig valt dit voor Jolien mee, ze is alleen wat misselijk. Na een half uur zit ze rechtop in bed en praat ze met de verpleegkundige die bij haar is. Na een uur voelt ze zich goed genoeg om zich om te kleden, op te staan en te eten. Daarna gaat ze met haar partner terug naar de afdeling om bij te komen. Daar wordt goed op haar gelet. “Als je straks ECT vanuit huis gaat doen, mag je tijdens de behandeling niet autorijden,” had de arts gezegd. “Iemand anders zal je moeten halen en brengen.” Ook wordt haar verteld dat het na een narcose standaard is dat er de eerste 24 uur iemand bij haar blijft, zodat er goed op haar gelet kan worden.

Na drie weken en zes ECT-behandelingen merkt Jolien dat ze weer met haar kinderen kan en wil wandelen. Ook slaapt ze veel beter. Ze denkt eraan om binnenkort weer eens een fietstocht te maken, iets waar ze vroeger veel van genoot. Vooral haar partner en familie merken dat Jolien opgewekter is. Ze zien wel dat Jolien soms vergeet wat er tegen haar is gezegd tijdens de behandeling. De psychiater legde uit dat dit een bekende bijwerking is, maar dat dit meestal verbetert na het stoppen van ECT. Met wat tips van het ECT-team kan haar gezin hier goed mee omgaan. Jolien zal nog enkele behandelingen krijgen totdat het effect stopt.

“Ook als je effect hebt gehad, zul je medicatie moeten blijven gebruiken om een nieuwe depressie te voorkomen,” zei de psychiater tijdens hun vorige gesprek. “Psychotherapie kan hier ook positief bij helpen.” Jolien is blij dat ze de stap heeft gezet om ECT te doen. Ze hoopt dat ook andere mensen de behandeling kunnen krijgen als het hen helpt.

De ECT-behandeling is nu helemaal afgerond. Jolien heeft de afgelopen weken steeds meer activiteiten thuis opgepakt, zoals die fietstocht. Toch denkt ze nog vaak terug aan de zware tijd en de opname. Jolien is vooral bang dat de depressie terugkomt. Ze vraagt zich af of ze bij een terugval nog wel ECT kan krijgen.

“Ja, dat kan zeker,” zegt haar psychiater geruststellend. “Ik kan niet met 100% zekerheid zeggen dat het dan weer zo goed werkt als de vorige keer, maar omdat je nu medicatie slikt, is de kans op een nieuwe depressie in ieder geval kleiner.” Jolien hoopt daar in ieder geval heel erg op.