Elektroconvulsietherapie (ECT) is een behandeling voor verschillende ziekten. Maar wat is ECT precies? Hoe werkt het? Bij welke ziekten wordt het gebruikt? En helpt het echt? In dit stuk van de website krijg je antwoord op deze vragen.
Wat is ECT?
ECT betekent Elektroconvulsietherapie. Het is een veilige en effectieve behandeling voor verschillende ziekten. Bij deze behandeling wordt een kleine hoeveelheid stroom via twee elektroden door de hersenen gestuurd. Dit zorgt voor een korte aanval die lijkt op een epileptische aanval. De patiënt is tijdens de behandeling onder narcose en krijgt medicijnen om spierkrampen te voorkomen.
In films en tv-series wordt ECT soms op een overdreven manier getoond. In werkelijkheid verloopt de behandeling rustig en onder goede controle. Het is een veilige methode die levens kan redden.
Wie kan ECT krijgen?
ECT wordt gebruikt bij verschillende aandoeningen. In Nederland wordt het vooral toegepast bij matige tot ernstige depressies, ernstige psychotische klachten, ernstige zelfmoordgedachten en sommige vormen van manie bij mensen met een bipolaire stoornis.
ECT zorgt vaak snel voor verbetering, terwijl medicijnen en andere therapieën meer tijd nodig hebben. Daarom is ECT een goed alternatief voor mensen die snel verlichting van hun klachten nodig hebben. Dit geldt bijvoorbeeld als er gevaar is voor zelfmoord of als iemand door een ernstige psychische aandoening moeite heeft met eten of drinken
ECT is ook een belangrijke behandeling voor mensen met een moeilijk te behandelen depressie. Dit betekent dat andere behandelingen, zoals verschillende medicijnen en psychotherapie, niet hebben geholpen.
Wat is het doel van ECT?
Het doel van ECT is om de symptomen van de aandoening te verminderen of laten verdwijnen. Mensen met een depressie, psychose of manie hebben het erg moeilijk. Ze worstelen met verschillende soorten klachten. Voor iedereen kunnen deze klachten anders zijn. Door deze klachten kunnen ze niet meer functioneren zoals ze willen en dagelijkse taken worden moeilijk. ECT helpt om de klachten te verminderen, zodat mensen hun dagelijks leven weer kunnen oppakken.
Hoe verloopt behandeling met ECT?
Bij ECT wordt een gecontroleerde hoeveelheid stroom door de hersenen gestuurd. Dit gebeurt via twee elektroden die tegen het hoofd worden geplaatst. De stroom loopt van de ene elektrode naar de andere.
De behandeling wordt uitgevoerd onder narcose en is helemaal pijnloos. Narcose betekent dat je volledig verdoofd bent en niets van de behandeling merkt. De stroomstoot duurt maximaal 8 seconden en zorgt voor een korte reactie van 20 tot 60 seconden, die lijkt op een epileptische aanval.
Spierverslappende medicatie wordt tijdens de narcose toegediend om spierkrampen te voorkomen. Dit gebeurt via een infuus in de arm. Tijdens de behandeling houdt een team van artsen en verpleegkundigen de hartslag en ademhaling van de patiënt in de gaten. Ook wordt de elektrische activiteit in de hersenen gemeten.
De meest gebruikte elektrodeplaatsing in Nederland wordt ‘rechts unilateraal’ (RUL) genoemd. Hierbij één electrode rechts en één bovenop het hoofd geplaatst. De stroom wordt van de bovenste elektrode naar de onderste geleid, die zich op de slaap bevindt.
Bilaterale elektrodeplaatsing kan ook worden gebruikt, bijvoorbeeld wanneer RUL niet voldoende effect heeft. Dit gaat echter gepaard met een hoger risico op geheugenproblemen.
Hoeveel ECT behandelingen zijn er nodig?
Een behandeltraject bestaat meestal uit 6 tot 15 behandelingen, maar het aantal behandelingen kan per persoon verschillen. Het is dus niet vreemd als iemand meer behandelingen nodig heeft dan het gemiddelde. Meestal worden er 2 behandelingen per week gegeven. Als er ongemak of bijwerkingen optreden, kunnen de instellingen van de behandeling worden aangepast.
Hoe goed werkt ECT?
Meer dan twee van de drie mensen met een depressie die ECT kregen, hadden na behandeling duidelijk minder depressieve symptomen. De onderstaande getallen zijn gebaseerd op gegevens van 1444 patiënten die ECT hebben gehad in Nederland in een specifieke periode. Meer lezen? Zie Veel gestelde vragen.
Is het effect van ECT blijvend?
Sommige mensen krijgen na het stoppen van de behandeling weer klachten. Dit komt voor bij veel verschillende behandelingen, ook bij ECT. Bij mensen met een depressie die goed reageerden op ECT, krijgt de helft weer last van nieuwe klachten als er geen preventie maatregelen worden genomen. Het gebruik van medicatie na ECT kan helpen om de kans op terugval te verkleinen. Dit is vaak een antidepressivum, gecombineerd met lithium. Het is echter moeilijk te voorspellen wie een terugval zal krijgen. Ook verschilt het per persoon welke behandeling na ECT nodig is. Je behandelaar kan je hierover adviseren.
Wat zijn de bijwerkingen van ECT?
Over het algemeen wordt ECT goed verdragen. Net zoals bij andere behandelingen zijn er bijwerkingen. Het gaat om directe bijwerkingen na de behandeling, zoals hoofdpijn, misselijkheid en spierpijn. Ook kunnen mensen verschillende soorten geheugenklachten krijgen die ook na ECT nog kunnen bestaan. De invloed van de geheugenklachten verschilt per persoon. Deze bijwerking is belangrijk en leggen we verder uit hier.
Is het nodig om toestemming te geven voor ECT?
ECT is een vrijwillige behandeling. Toestemming moet altijd vooraf worden gegeven. De patiënt (en diens naasten) wordt goed geïnformeerd over wat de behandeling inhoudt. In uitzonderlijke noodgevallen kan ECT zonder toestemming worden toegediend, bijvoorbeeld wanneer het leven van de patiënt in gevaar is.